BHW-stadsbestuur van Leiden

Totstandkoming BHW-stadsbestuur

In het najaar van 1972 groeit de onvrede in de Leidse buurten over de woningnood en verwaarlozing van de woningen. Verschillende organisaties en comité’s roeren zich, waaronder de Bond van Huurders en Woningzoekenden (BHW). De aankondiging van de huurharmonisatie door minister Udink is de lont in het kruitvat. De gezamenlijke huurderscomités in Leiden organiseren op 21 november een grote protestvergadering in de zaal van Den Burcht, waar de heer Mittelmeijer namens de BHW het woord voert.

Aan de vooravond van de protestvergadering roept Cor Vergeer de vertegenwoordigers van alle zeven BHW-buurtcomités bij elkaar. Het doel van die bijeenkomst is om de protestvergadering in de Burchtzaal goed voor te bereiden en ook om te bespreken hoe de samenwerking met het Leids Huurderscomité (LHC) gestalte moet krijgen.

Op de vergadering besluiten de vertegenwoordigers om voortaan minstens één keer per maand bij elkaar te komen om allerlei acties in Leiden te coördineren, met elkaar te overleggen en van elkaar te leren. Het “BHW-stadsbestuur” is geboren. Cor Vergeer wordt tot voorzitter gekozen en er wordt een dagelijks bestuur aangesteld met daarin Dick Wansink (2^e voorzitter), Margreet Zijlstra (secretaris/penningmeester) en Suze van den Hout.

Werk aan de winkel

Het is een drukke tijd voor de BHW. Vooral in de eerste helft van 1973 bruist het in de Leidse buurten van de acties tegen verkrotting en huurverhoging. De actiebereidheid onder de buurtbewoners is groot. In juni 1973 telt de BHW in Leiden meer dan 1000 leden. De organisatie telt 11 buurtcomités en de BHW-Buurtkrant wordt huis aan huis voor twee kwartjes verkocht. Van de opbrengst worden acties gefinancierd, zodat de BHW niet afhankelijk is van subsidie of andere geldschieters en ongebonden en onafhankelijk kan opereren.

Van november 1972 tot eind 1973 komt het BHW-stadsbestuur 10 keer bij elkaar. Meestal gebeurt dat in het bovenzaaltje van “De Kleine Burcht” aan de Nieuwe Rijn. Er valt dan ook heel wat te coördineren en te organiseren. Op de eerste vergaderingen wordt veel aandacht besteed aan de samenwerking met het Leids Huurderscomité (LHC), dat zich van de BHW heeft afgesplitst. Bij het LHC zijn vooral Jan Pen(⁰) (later lijstrekker Centrumpartij) in het Haagwegkwartier en Leen Cavé in Leiden-Noord actief.  Zij worden geholpen door Kees Walle (¹), gemeenteraadslid voor de PSP en werkzaam bij het MCO, de voorloper van de Welzijnsraad. Vooral in Leiden Noord is er eerder sprake van tegen- dan samenwerking. Uiteindelijk wordt er een soort status quo gevonden, waarbij het LHC in Leiden Noord de huurders van woningbouwvereniging Ons Belang organiseert en de BHW de gemeentewoningen voor haar rekening neemt. Gezamenlijk verklaren ze zich solidair met de buitenlanders in 7 gastarbeiderspanden. (²)

Voor de BHW is er veel werk aan de winkel. Het verzet tegen de huurharmonisatie van 1 april 1973, waarbij de huren van vooroorlogse woningen worden opgetrokken naar nieuwbouwhuren, is groot. Het BHW-stadsbestuur stelt een petitie op aan de gemeenteraad met drie eisen: een algehele huurstop, voldoende betaalbare nieuwbouw en goed onderhoud van vooroorlogse woningen.

Alle BHW-buurtcomités gaan in het voorjaar van ’73 met de petitie aan de slag. Op maandagavond 2 april om 19.00 uur wordt de petitie op het stadhuis aan BenW en de Raad aangeboden. Een gierende storm trekt op dat moment over Leiden en BHW-bestuurslid Margreet Zijlstra waait op weg naar het stadhuis met de handtekeningen onder de petitie en al in het water. Omstanders helpen Margreet op het droge, maar de petitie wordt zonder handtekeningen aangeboden.

Het Leidsch Dagblad maakt de volgende dag uitgebreid melding van de BHW-actie.

 

 

De BHW voert niet alleen acties in de oude wijken. Bij de pas gebouwde Horsten in de Merenwijk vormen huurders een BHW-comité dat in actie komt tegen de onbetaalbare nieuwbouwhuren. Er wordt massaal f 75,- van de huur ingehouden. Onder druk van deze en soortgelijke acties in het land wordt in 1975 door het kabinet-Den Uyl de individuele huursubsidie ingevoerd.

Bureau Huisvesting bezet

In diezelfde periode, op donderdag 15 maart, stappen de families Kramer en Lardé het Bureau Huisvesting aan de Hooigracht binnen, dat de woonruimteverdeling in Leiden verzorgt. De twee gezinnen hebben thermosflessen bij zich en broodjes en speelkaarten. Ze maken het zichzelf gemakkelijk: Ze zijn namelijk niet van plan te vertrekken, voordat ze alle twee een nieuwe woning hebben gekregen. Kramer en Lardé zijn BHW’ sters van het eerste uur en het BHW-stadsbestuur coördineert de actie, die indruk maakt en succes heeft. Tijdens de bezetting blijkt dat de BHW in de persoon van de heer Blikman beter op de hoogte is van de leegstand in de Zeeheldenbuurt dan directeur Dekker van Woonruimteverdeling. Zowel de familie Kramer als de familie Lardee krijgen een grotere woning voor hun grote gezinnen.

Op de vergadering van het BHW-stadsbestuur van 20 maart 1973 doen buurtbewoners die met renovatie te maken hebben verslag. Overal zijn klachten over slecht werk en achterstallig onderhoud. Ter plekke wordt besloten een BHW-werkgroep van deskundige bouwvakkers in te stellen, die renovaties kritisch kan bekijken, zodat voorkomen kan worden dat men huurverhoging gaat betalen voor wegwerken van achterstallig onderhoud.

BHW-stadsbestuur op het stadhuis

Wethouder Ham (KVP) nodigt het BHW-stadsbestuur uit op 29 maart op het stadhuis. Hij wordt steeds door talloze mensen van de BHW uit allerlei buurten gebeld en wil nu alleen nog met het BHW-stadsbestuur praten. Tegen de BHW-afvaardiging, die bestaat uit Margreet Zijlstra, Dick Wansink en Cor Vergeer zegt hij, dat hij herhaaldelijk bij de minister zit om te pleiten tegen de huurharmonisatie en meer geld voor de Leidse volkshuisvesting. De eveneens aanwezige ambtenaar Akse zegt dat de BHW beter kan stoppen met actievoeren. Al die acties maken de mensen alleen maar onrustig. Dick Wansink brengt namens de BHW nog eens de eisen van de petitie naar voren: een huurstop, voldoende betaalbare nieuwbouw en goed onderhoud van vooroorlogse woningen.

Op de vergadering van het BHW-stadsbestuur van 9 april wordt een juridisch medewerker voorgesteld: Ad van Winden. “U kunt hem altijd bellen. Als hij niet thuis is kunt u een boodschap achter laten bij zijn hospita.” Aldus het verslag.

BHW in het bestuur van de Eendracht

Op 9 april wordt het BHW-stadsbestuur bijgepraat over de ontwikkelingen bij woningbouwvereniging De Eendracht in de Kooi. Het bestuur van de Eendracht is onder druk van de acties tegen de huurharmonisatie afgetreden en er zijn BHW’ers in een nieuw bestuur gekozen. Het nieuwe bestuur heeft een huurstop afgekondigd en is van plan om samen met de bewoners een renovatieplan te maken. Co Vermeer waarschuwt echter dat de BHW het nu niet moet laten afweten omdat gemeente en Rijk sterke dwang op het bestuur uitoefenen om de huurharmonisatie toch in te voeren. De heer de la Rie raadt aan meteen een accountantsonderzoek te laten doen, zodat het nieuwe bestuur niet de schuld krijgt van fouten van het oude bestuur.

Voor de maanden juli en augustus wordt een gedetailleerd vakantierooster voor de leden van het BHW-stadsbestuur en de jurist opgesteld. De BHW moet altijd bereikbaar zijn, want juist in deze periode kan de huisbaas of de gemeente toeslaan.

Staatssecretaris Van Dam naar Leiden

Op 3 september 1973 komt Marcel van Dam naar Leiden. Hij gaat op bezoek in Leiden-Noord en de Kooi en er is ’s middags een grote bijeenkomst in de Burcht. Die wordt door het BHW-stadsbestuur nauwkeurig voorbereid. Er mogen twee vertegenwoordigers van elk BHW-buurtcomité komen. Daarnaast krijgt de BHW nog 25 toegangskaarten, die moeilijk te slijten zijn, “omdat arbeiders hiervoor geen vrij kunnen krijgen”.

 

Ook bemoeit het BHW-stadsbestuur zich met het ontslag van Ronny Vink bij het Leidsch Dagblad. Hoofdredacteur Han Mulder is er niet van gediend dat Ronny schrijft wat buurtbewoners vinden. De ingezonden brief van de BHW met protest tegen dat ontslag wordt nooit geplaatst.

Eind september organiseert het BHW-stadsbestuur een spectaculaire bezetting van het stadhuisplein. Er wordt een tent opgezet om een aantal gezinnen provisorisch onderdak te geven. Op de spandoeken staat: “Wij eisen betaalbare nieuwbouw” en “Weg met de woningnood” Voor één gezin dreigt huisuitzetting en twee andere gezinnen wonen al jaren in bij familie zonder uitzicht op een woning. Mevrouw de Graaf, moeder van een pasgeboren baby, geeft de fles op een klapstoeltje voor de ingang van het stadhuis. De nieuwe wethouder Dick Tesselaar (PvdA) komt even kijken.

BHW-stadsbestuur met elf buurtcomités

In 1973 waren in het BHW-stadsbestuur de volgende BHW-buurtcomités vertegenwoordigd:

GWS-woningen Leiden Noord, Buurtcomité Eendracht, drie buurtcomités van WerkmansWoningen (Binnenstad, Transvaal en De Kooi), Eensgezindheid Zeeheldenbuurt, Haver en Gort, Lage Mors, Merenwijk, Castellumweg Rivierenbuurt, Van ’t Hoffstraat e.o.

Bron: SP-archief Vergeer. Hierin alle originele pamfletten, brieven, verslagen, documenten, knipsels, etc.

foto’s SP-archief Vergeer in media.sp

Voorbeelden van Buurtkranten met Leidse BHW-acties

Meer over Wonen: http://www.geschiedenisspleiden.nl/sp-en-wonen/

(0) Zie ook: Jan Pen

(1) Zie ook: Kees Walle

(2) Zie: Solidair met gastarbeiders

Lees ook over de betekenis van de BHW in Leiden.