In 1978 is de start van de Tour de France in Leiden (1). Maar ‘Le Grand Départ’ verloopt anders dan de Leidse organisatie in petto had. Dat geldt ook voor de actie van de Leidse SP tijdens de Tourstart tegen het koloniale optreden van Frankrijk in Afrika.
‘La France, hors de l’Afrique!’
In Afrika vechten in 1978 Franse troepen zij aan zij met milities van rechtse dictators in gebieden met rijke bodemschatten en tegen bevrijdingsbewegingen. In de voormalige Spaanse kolonie West-Sahara voert het Franse leger een strijd tegen bevrijdingsbeweging Polisario (2), in Tsjaad vechten Franse troepen tegen bevrijdingsbeweging Frolinat (3) en in Zaïre vecht Frankrijk samen het corrupte Mobutu-regime tegen de bevrijdingsbeweging FLNC (4).
“100.000 toeschouwers bedrogen”
Joop Riethoven en André de Jong op de foto met Joop Zoetemelk voor de ingang van de Groenoordhallen
Vanuit de Groenoordhallen worden op donderdag 29 juni de renners weggeschoten voor de Proloog, een tijdrit door de Leidse binnenstad. Het regent dat het giet en de straten in de stad zijn nat en glad. Maar voor de Nederlandse renners is dat geen probleem. Jan Raas wint, maar Tourbaas Lévitan besluit de uitslag niet mee te laten tellen vanwege de regen. Het Leidsch Dagblad schrijft: “De tijdrit door de binnenstad was nog minder dan een kermiskoers, omdat de tijden niet telden voor het algemeen klassement… Door die beslissing van de Franse Tourorganisatie waren naar schatting 100.000 toeschouwers in Leiden volgens De Jong (directeur Groenoordhallen (CV)) “bedrogen”.” De Nederlandse Raleigh-ploeg met als kopman Joop Zoetemelk is boos. Gerrie Knetemann: “Als het sneeuwt op Alpe d’Huez wordt de etappe toch ook niet afgelast! “ Uit wraak wint Jan Raas de etappe van Leiden naar Sint Willebrord en verovert toch de Gele Trui.
Breed actiecomité ‘Frankrijk, Handen af van Afrika’
De start van de Tour de France in Leiden wordt door links Leiden aangegrepen om een gezamenlijk initiatief te nemen. 
Er wordt een breed actiecomité samengesteld met vertegenwoordigers van het Polisario-Komitee, het Marokko-Komitee, Komitee Zuidelijk Afrika, PSP-afd. Leiden, de Wereldwinkel Leiden/Oegstgeest, de Jonge Socialisten afd. Leiden en de SP afd. Leiden. Zowel in het Frans als in het Nederlands worden pamfletten gemaakt die tijdens de Tourstart verspreid moeten worden.
Wielerliefhebber wint het van SP-lid
Jan Raas wint de proloog door de natte Leidse binnenstad, maar krijgt geen gele trui.
Maar de regen die roet in het eten gooit bij de Proloog, doet dat ook bij het brede actiecomité. Op het ‘moment suprême’, als SP-lid en wielerliefhebber Cor Vergeer met twee stapels pamfletten druipnat aankomt bij de afgesproken plek op de Blauwpoortsbrug, is er niemand van het brede actiecomité. De klassieke vraag is nu: ‘Wat te doen?’ Onder die omstandigheden laat hij zijn wielerhart spreken en doet de pamfletten in de tas. Tot zijn vreugde ziet hij Jan Raas de proloog winnen. Zowel de Tourstart als de actie ‘La France, hors de l’Afrique!’ vallen in het water.
Bronnen:
- SP-archief Vergeer, dossier 50. Hierin alle originele pamfletten, brieven, verslagen, documenten, knipsels, foto’s etc.
- Leidsch Dagblad: 27/6/1978; 28/6/1978; 30/6/1978
- Nieuwe Leidse Courant: 1/7/1978
- De Tour in Holland, Peter Ouwerkerk en Joop Holthausen, Rotterdam, 2010
Meer over oorlog en vrede: http://www.geschiedenisspleiden.nl/sp-en-oorlog-en-vrede/
(1) Zie: Start Tour de France in Leiden
(2) Zie: Polisario
(3) Zie: Frolinat
(4) Zie: FLNC