In 1979 slaat de bezuinigingswoede van het kabinet Van Agt-Wiegel toe in de gezondheidszorg. Honderden ziekenhuisbedden staan leeg en worden afgestoten. Ziekenhuispersoneel wordt ontslagen, terwijl er een nijpend tekort is aan verpleegkundigen. Zieke patiënten komen op een wachtlijst. Wel wordt er een eigen risico voor ziekenfondspatiënten van 100 gulden ingevoerd. De 17-jarige Peter Stutvoet lijdt aan leukemie en is onder behandeling van een speciale afdeling van het Academisch Ziekenhuis in Groningen. Het ziekenhuisbestuur wil die afdeling sluiten vanwege de bezuinigingen. De 17-jarige zoekt de publiciteit en start een actie tegen de bezuinigingen in de gezondheidszorg: de ‘Aktie Peter Stutvoet’. De SP in Leiden gaat hem helpen.
De 17-jarige leukemiepatiënt Peter Stutvoet met handtekeningen tegen sluiting van ziekenhuizen
‘Voorkomen Is Beter’ aan de slag in Leiden
Op initiatief van de SP is een Leidse afdeling van de vereniging ‘Voorkomen Is Beter’ (VIB) opgericht. De vereniging wil zich beijveren voor een jaarlijkse preventieve gezondheidstest. Wanneer vrijwilligers van de VIB horen van de ‘Aktie Peter Stutvoet’ gaan zij in november 1979 ook in Leiden aan de slag. Want bij de Leidse ziekenhuizen dreigen eveneens bezuinigingen en ontslagen en zijn er wachtlijsten. Een folder van de ‘Aktie Peter Stutvoet’ vergezeld van een handtekeningen lijst wordt huis aan huis verspreid. Men kan bij de SP-Hulp en Informatiedienst melden wanneer de volle handtekeningenlijst kan worden opgehaald. De actie van de VIB slaat aan: De vrijwilligers verzamelen zo honderden lijsten met duizenden handtekeningen.
Rutger Hauer op de barricaden voor ‘Aktie Peter Stutvoet’
Rutger Hauer overlegt met Daan Monjé van de SP over de Peter Stutvoetactie
“Het is te gek om over te praten, dat doodzieke kinderen niet behandeld kunnen worden. Daar moet wat aan gedaan worden.” Aan het woord is Rutger Hauer, bekend van films als ‘Turks Fruit’ en ‘Grijpstra en de Gier’ in een interview met De Tribune (1), het nieuwsblad van de SP. Hij ontmoet Peter Stutvoet, als hij in het ziekenhuis op bezoek komt bij een vriend, die kanker heeft en ook naar huis gestuurd dreigt te worden, omdat de afdeling gesloten wordt. Hij gaat optreden als woordvoerder van het actiecomité.
Op bezoek bij minister Pais
Leidse Courant 15-11-1979
Evenals in Leiden gaat de VIB ook in andere steden aan de slag met de handtekeningenlijsten. Dan gaat het heel snel. De eerste 20.000 handtekeningen gaan naar het ziekenhuisbestuur in Groningen, waar Peter Stutvoet ontslagen dreigt te worden. Maar het ziekenhuis voelt zich ook slachtoffer van de bezuinigingen. Dat gaat zelfs meedoen met de actie. Op maandag 19 november is de afspraak met minister Pais op het Binnenhof in Den Haag. Met bussen vol komen de mensen van de Peter Stutvoet-actie, vooral uit het Noorden van het land, maar ook Leiden is goed vertegenwoordigd. De demonstratie krijgt een extra lading als bekend wordt dat Peter Stutvoet een paar dagen eerder is overleden. Rutger Hauer houdt een kort betoog en overhandigt bijna één miljoen(!) handtekeningen aan de minister. Maar minister Pais weet er geen raad mee en doet geen enkele toezegging. Dan besluit Rutger Hauer om de berg handtekeningenlijsten, die op een meegedragen ziekenhuisbed ligt, weer mee te nemen. Sommige mensen huilen van woede en teleurstelling, maar iedereen is vastbesloten om door te gaan.
‘Peter Stutvoet’-comité gesteund door Vereniging Voorkomen is Beter en de SP Hulp- en informatiedienst 1979. Patiënten die behandeld moeten worden in het Academisch Ziekenhuis van Groningen moeten op en neer reizen van huis naar ziekenhuis terwijl er veel bedden leeg staan vanwege bezuinigingen. Peter Stutvoet de initiatiefnemer van het comité was dezelfde morgen van de protestvergadering in Leeuwarden 8 november 1979 overleden. Filmacteur Rutger Hauer voert daar het woord in aanwezigheid van 600 mensen. Er worden overal in het land handtekeningen opgehaald. Op dat moment al 150.000. 19 november 1979 worden de handtekeningen demonstratief in Den Haag aangeboden in het ministerie van O&W.
Hier een bijeenkomst 14 november 1979 in Emmen met achter de tafel vlnr Rutger Hauer, Agnes Pasman (Peter Stutvoet-comité) en Ike Hylkema (voorzitter VIB Emmen)
Actie helpt
In de dagen na de demonstratie komt de situatie echter in een stroomversnelling. Onder druk van de algemene verontwaardiging wordt minister Pais gedwongen om maatregelen te nemen. Er worden plotseling miljoenen guldens gevonden om honderden bedden open te houden en verpleegkundigen aan te stellen. De stapel handtekeningen wordt begin december aan de voorzitter van de Tweede Kamer aangeboden. Want met deze slag is de oorlog nog niet gewonnen.
Bronnen:
- SP-archief Vergeer, dossier 58. Hierin alle originele pamfletten, folders, brieven, verslagen, documenten, knipsels, foto’s etc.
- Leidse Courant 13/11/1979
- Leids Nieuwsblad 23/11/1979
- VIB-visie november 1979; februari 1980
- De Tribune, 22-1979
Meer over gezondheid: http://www.geschiedenisspleiden.nl/sp-en-gezondheid/
(1) Tribune